آموزش موسیقی

کلارینت باس

کلارینت باس در Bb است اگرچه آهنگسازان گذشته متقاضی کلارینت باس در A بودند. نت Eb3 مدت ها پایین ترین نت در کلارینت باس Bb بود اما آهنگسازان خواهان گسترش محدوده ی آن درمنطقه پایین بودند و سرانجام نت Eb3 نیز به ساز اضافه شد و در سالهای 1930 و 1940 آهنگسازان روسی این ساز را تا c گسترش دادند. امروزه همه پذیرفته اند که پایین ترین نت کلارینت باس Eb3 است .

کلارینت باس (به نقل از ویکی پدیا) نام سازی بادی در موسیقی است که دارای قمیش (زبانه) ساده، صدای بم و لوله? صاف است. این ساز در ارکستر سمفونیک به عنوان ساز بم‌خوان کاربرد وسیعی دارد.

کلارینت باس جز سازهای بادی چوبی تک زبانه می‌باشد.

برخی ویژگی‌های این ساز:

این ساز جز سازهای انتقالی می‌باشد.کلارینت باس یک اکتاو بم تر از کلارینت صدا می‌دهد.نت این ساز با کلید سل می‌نویسند.

درباره کلارینت (قره نی) باس باید به دو نکته توجه کرد:

چون این ساز، باس خانواده کلارینت ها است منطقه پایین متمایزترین، غنی ترین و گرم ترین صدا را دارد. صدا در کلارینت باس هرچه به طرف مناطق بالاتر می رود کیفیت و رنگ خود را از دست می دهد.

اگر چه نت های بالاG5 تا C6 حتی تا ضعیف اند و اجرای آنها بسیار سخت است اما امروزه در آثار موسیقی بسیار مورد توجه اند کلارینت باس همان طور که قادر به نواختن پاساژهای استاکاتو است می تواند لگا تو های نغزلی را نیزاجرا کند اما به خاطر اندازه اش، صراحت و قاطعیت آن کمتر از سازهای دیگر در این خانواده است.

باست هورن

باست هورن را کلارینت تنور ارکستری نیز می گویند و صدا دهی واقعی آن، مانند کر آنگله، پنجم درست پایین تر از نت نویسی آن است. نوع دیگری از آن یک ششم بزرگ پایین تر شنیده می شود. شکل این ساز، داس مانند است و کمی شباهت به هورن دارد. این ساز که که در حدود1770 میلادی به وسیله ی ( میرهوفرز) ساخته شد، در دوره کلاسک مورد استفاده قرار می گرفت. موتسارت در رکوییم خود ( رکوییم یعنی سرود یادبود مردگان) و ریچارد اشتراوس نیزدر اپرای الکترا از آن استفاده کرده اند. ( داستان این اپرا یکی از تراژدی های «سوفوکلس» شاعر و داستان سرای بزرگ یونانی است). در سال 1985 میلادی هم استراوینسکی در قطعه ی ترنی از این سازاستفاده کرده است.

از باست هورن در ارکسترهای نظامی تقریبا به شکل مستمر استفاده می کنند اما امروزه در ارکستر سمفونیک به ندرت به کار می رود. این ساز از نظر انگشت گذاری و سایر تکنیک ها مانند کلارینت Bb است.

آکوردئون نوعی ساز دارای شستی با بدنه‌ای چین‌دار که هنگام نواختن با فشار دست، بازوبسته می‌شود و دکمه‌های آن را با انگشت فشار می‌دهند؛آکوردئون یک ساز بادی شستی‌دار با سطح مورب متحرک در دو طرف و بدنه فانوسی است.

آکاردئون یک ابزار موسیقی قابل حمل است که بدنه‌اش از یک کیس با کلیدهایی شبیه کلیدهای پیانو در دو طرف و یک کیس باس که این دو قسمت مجزا را به هم وصل می‌کند، تشکیل می‌شود. شیوه استفاده از آکاردئون بدین صورت است که نوازنده آن را بین دو دست خود می‌گیرد و با باز و بسته کردن ساز آن را می‌نوازد. در آکاردئون جریان هواست که تولید صدا می‌کند، بدین صورت که زبانه‌هایی فلزی به نام رییدز (reads) هنگام عبور جریان هوا شروع به ارتعاش می‌کنند و صدا تولید می‌شود. جریان هوایی که از پالت‌ها عبور می‌کند، توسط یک کیبورد مدیریت می‌شود.

این ساز را نوازنده بین دو دست خود می‌گیرد که در میانه? آن، مجاری هوایی قرار دارند که با باز و بسته شدنشان توسط نوازنده صدا تولید می‌شود. در یک سمت صفحه‌کلید کوچکی تعبیه شده‌است که کلیدهای آن وظیفه کنترل ورود هوا به مجاری را دارند و در سمت دیگر جعبه بیس قرار دارد که معمولاً آن نیز دکمه‌های مخصوص خود را دارد. این ساز در اوایل قرن نوزدهم در اروپا اختراع شد و معمولاً در موسیقی محلی اروپا، آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی و روسیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. قدیمی‌ترین نام این ساز هارمونیکا است که یک اسم یونانی بوده و به معنی هارمونی موسیقیایی به کار برده می‌شده‌است. آکوردئون ساز آلمانیِ مشهوری است که شهرت جهانی از نظر سادگی و لطافت صدا را به خود اختصاص داده‌است.

کلارینت که در بین سازهای ارکستر دارای محدوده ی صوتی وسیعی است اولین باردر حدود سال 1694 توسط یک سازنده ی آلمانی به نام ( کریستف دنر) با اقتباس از سورنا ساخته شد و در طول بیست سال فرم خاص خود را به دست آورد. بین سال های 1840 و1850 سیستم مکانیک سازها که توسط تئوبالد بوهم به صورت بسیار موفقیت آمیز روی فلوت کار گذاشته شده بود به کلارینت (قره نی) هم انتقال یافت. این ساز در جریان تاریخ تکامل خود، در شکل ها و اندازه های مختلف ظاهر شده است. چون تمام سازهای خانواده ی کلارینت (قره نی) سیستم انگشت گذاری یکسان دارند، نوازندگان کلارینت می توانند تمام سازهای این خانواده را بدون درنظر گرفتن اندازه و یا انتقالی بودن آنها بنوازند. اندازه کلارینت های مدرن، کوک و نوع انتقالی بودن شان را مشخص می کند. مثلا اگر یک ملودی در تنالیته ی دو بزرگ (c) نوشته شود و با کلارینت سی بمل (Bb) نواخته شود، ملودی در تنالیته ی سی بمل بزرگ (Bb) یک پرده پایین تر شنیده خواهد شد و اگر توسط کلارینت لا (A) نواخته شود، در تنالیته لا بزرگ (A) یک سوم کوچک پایین ترشنیده خواهد شد و اگر با کلارینت می بمل سوپرانو (Eb) نواخته شود، در تنالیته ی می بمل بزرگ (Eb) یک سوم کوچک بالاتر شنیده خواهد شد.

پایین ترین نت نوشته شده برای تمام کلارینت ها(قره نی ها) به استثنای کلارینت باس نت E با سه خط اضافه در زیر حامل سل است.

ویژگی خاصی که در انگشت گذاری تمام کلارینت ها وجود دارد این است که بین نت های (می) زیر حامل تا (Bb)خط سوم برابر است با انگشت گذاری (سی بکار) به بالا. در کلارینت سی بمل(Bb) زمانی که نت Bb نواخته می شود هیچ کلیدی فشار داده نمی شود و هیچ سوراخی پوشیده نیست و تمام لوله باز است. اما هنگامی که نت B نواخته می شود تمام سوراخ ها مانند (می) بم پوشیده و تمام لوله بسته است، بجز سوراخ vent که محل انگشت شست دست چپ است. اجرای سریع این دو نت (BوBb) به دنبال هم برای بسیاری از نوازندگان خالی از اشکال نیست.

این ساز جز سازهای انتقالی می‌باشد.نت این ساز را با کلید سل می‌نویسند.

برخی از کلارینت‌های رایج:

کلارینت دو : انتقالی نمی‌باشد.

کلارینت سی بمل (رایج‌ترین نوع کلارینت): یک فاصله? دوم بزرگ بم تر از نت نوشته شده صدا می‌دهد.

کلارینت لا: یک فاصله? سوم کوچک بم تر از نت نوشته شده صدا می‌دهد.

کلارینت می بمل (کلارینت کوچک): یک فاصله? سوم کوچک زیرتر از نت نوشته شده صدا می‌دهد

کلارینت (قره نی) کوچک

سازی انتقالی است و باید گفت انواع مختلفی از این سازساخته شده که هریک با فاصله ای دیگر،انتقالی هست.ما در اینجا از کلارینت (قره نی) «سی بمل» که رایج ترین نوع کلارینت (قره نی) است گفتگو می کنیم.

کلارینت کوچک در D بسیار کم است و پیشنهاد می شود که تمام قسمتها برای کلارینتEb نوشته شوند. کلارینت های Eb وD هر دو دارای سیستم انگشت گذاری یکسانی هستند.

محدوده صوتی

هنگام نوشتن قطعات برای کلارینت کوچک باید به موارد زیر توجه کرد:

1. وقتی قرار است نوازنده ی کلارینت Bb و یا A بخش دیگری را که برای کلارینت Eb است بنوازد باید فرصت کافی برای تعویض و تنظیم ساز به او داده شود.

2. نواختن کلارینت کوچک از بقیه اعضای خانواده ی کلارینت ها دشوارتر است و هنگام اجرا بهتر است استراحت های زیادتری برای نوازنده در نظر گرفت.

3. ساختمان ساز کلارینت به نحوی است که برای نواختن مناطق صوتی بالا طراحی شده است مطمئن ترین نت در منطقه بالا G6 است، اگرچه نواختن B بالا نیز ممکن است.

منطقه صوتی پایین در کلارینت کوچک کاملا ضعیف استو بهتر است اجرای این منطقه را به کلارینت Bb و یا A واگذار کرد.

4. کلارینت Eb برای سولو در منطقه بالا زیاد به کار برده می شود که بسیارنافذ است. طبیعت این ساز به نحوی است که با کلارینت های دیگر خوب ترکیب می شود، چه در هوموفونی و یا پلی فونی. این کلارینت با فلوت، ویولن و حتی ترومپت نیز ترکیب می شود.

5. اجرای استاکاتو با کلارینت کوچک بسیار صریح و روشن، و اجرای لگا تو بسیار تاثیرگذار است و اجرای هر گونه تریل و تر مولو نیز امکان پذیر است. کلارینت در تمام مناطق قادر به اجرای هر نوع دینا میکی است، بجز آخرین سوم بزرگ در قسمت بالا.